جایگاه عقل در تفسیر المیزان

Authors

سعید روستا آزاد

abstract

نیل به معارف قرآن کریم به عنوان مجموعه ای مرتبط و منسجم جز با تکیه بر تفسیر  مستند به منابع روشن و متقن میسّر نیست. از جمله مفسرانی که با بهره گیری از منابع اصیل، به ویژه حجت درونی عقل، به قله رفیع فهم معارف ناب قرآنی دست یافته اند، علامه سید محمدحسین طباطبایی است. نوشتار حاضر پس از تبیین روش تفسیری علامه طباطبایی، لزوم بهره گیری از عقل و منطق در تفسیر را بررسی کرده و سپس با تفکیک بین معانی عقل به عنوان منبع فهم دین و عقل به عنوان ابزار فهم قرآن به کارکردهای هر کدام در تفسیر المیزان پرداخته است. ویژگی مهم المیزان در بهره گیری از عقل، مراعات شاخص هایی چون تمییز بین تطبیق و تفسیر، پای بندی به تعبد و تفکیک بین مباحث تفسیری و فلسفی است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

جایگاه و کاربرد سنت در تفسیر المیزان

درباره جایگاه سنت در شریعت دیدگاه هایی مطرح شده است. دیدگاه مشهور میان فریقین آن است که سنت در کنار قرآن از جایگاه مهمی دارد و در کنار قرآن حکم ثقل قرآن، به تبیین آموزه های شریعت می پردازد. در شیوه تفسیری قرآن به قرآن آن گونه که از ظاهر سخن علامه طباطبایی (ره) بر می آید سنت در مقام تفسیر آیات هیج نقشی ندارد و قرآن مستقل و بی نیاز از غیر است. اما با بررسی رویکرد عملی ایشان و جمع بندی اقوال ایشان...

full text

فهم جایگاه عقل در تفسیر شیعه

مشی مسلمانان در تفسیر قرآن کریم در طول تاریخ با رویکردهای مختلفی صورت گرفته است. استفاده از روش اجتهادی و عقلی براساس دلایل قرآنی، حدیثی و عقلایی یکی از آن شیوه هاست. درست است که آنها تا قرون سوم و چهارم بیشتر از شیوه تفسیر مأثور بهره می‌گرفتند ولی به دلایلی که در نوشتار کنونی به آنها اشاره شده است، حتی در آن قرون هم از شیوه تفسیر عقلی کاملاً بی‌بهره نبودند. لذا شیوه فوق از قرن چهارم به بعد بیش ...

full text

عقل و دین در تفسیر المیزان

تلاش و کوشش که در این تحقیق به انجام رسیده، این است که دیدگاه های علآمه طباطبایی (ره) را در باره عقل و دین مورد بررسی و ارزیابی قرار داده شده است. نگارنده کوشیده است که دیدگاه های و نظرات ایشان را از تفسیر المیزان به اندازه توان علمی خود در باره نسبت عقل و دین مورد بحث و بررسی قرار دهد. بررسی رابطه عقل و دین یکی از بحث های دیرینه در میان دین پژوهان بوده است که هر کدام نسبت به سازگاری و ناسازگا...

15 صفحه اول

فهم جایگاه عقل در تفسیر شیعه

مشی مسلمانان در تفسیر قرآن کریم در طول تاریخ با رویکردهای مختلفی صورت گرفته است. استفاده از روش اجتهادی و عقلی براساس دلایل قرآنی، حدیثی و عقلایی یکی از آن شیوه هاست. درست است که آنها تا قرون سوم و چهارم بیشتر از شیوه تفسیر مأثور بهره می گرفتند ولی به دلایلی که در نوشتار کنونی به آنها اشاره شده است، حتی در آن قرون هم از شیوه تفسیر عقلی کاملاً بی بهره نبودند. لذا شیوه فوق از قرن چهارم به بعد بیش ...

full text

نقش و جایگاه عقل در تفسیر الجامع لأحکام القرآن قرطبی

تفسیر قرطبی، در دسته‌بندی تفاسیر، در گروه تفاسیر فقهی جای می‌گیرد و افزون بر مباحث فقهی مباحث گوناگون دیگری را نیز در خود جای داده است. یکی از موضوعات جالب توجه این تفسیر عقل است و جایگاه آن در سه حوزۀ فقهی، کلامی، و تفسیری قابل بررسی است. قرطبی در مقام نظر مجالی برای ورود عقل در حوزه‌های فقهی و کلامی نمی‌بیند، اما در عمل در مواردی به دلیل عقلی استناد کرده است. وی در حوزۀ قرآنی نقش پررنگی برای ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
نقد و نظر (فصلنامه علمی پژوهشی فلسفه و الاهیات)

Publisher: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم

ISSN

volume 16

issue 62 2011

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023